Een familie van herkomst is een systeem. En we zijn allemaal geboren binnen een familie. Of dat in een gezin was of dat je afgestaan bent voor adoptie, maakt niet uit. Je bent onverbrekelijk met die familie, dat (biologische) systeem van herkomst verbonden. En vervolgens neem je die verbinding mee in groepen. Dat kan zijn de sportclub waar je lid van bent, je werk, een vrijwilligersorganisatie, de samenleving of als je zelf een gezin sticht. Al die groepen zijn evenveel systemen. En vanuit de verbinding die we hebben met ons systeem van herkomst nemen we niet alleen allerlei patronen en dynamieken mee, maar er ontstaan ook nieuwe. Alleen al doordat patronen vanuit verschillende achterliggende (familie)systemen bij elkaar komen. Sommige patronen en dynamieken zijn heel constructief, en sommige niet of minder.
Als er problemen ontstaan binnen een groep (systeem) zijn we geneigd daarop in te zoomen. Maar als de problemen zijn gebaseerd op onderliggende patronen en dynamieken, werkt dat niet. Dan is systemisch werk aangeraden, dat zoomt uit en maakt zichtbaar waar de oorsprong van het vraagstuk ligt. Als dat helder is, kan er zo nodig een gerichte interventie worden gedaan. Zo nodig, want vaak is zichtbaar maken al interventie.
Systemisch werk zoomt uit naar het geheel en laat de onzichtbare patronen zien.
Bij een opstelling wordt er fenomenologisch gewerkt. Dat wil zeggen dat er wordt gewerkt met wat zich aandient. De opsteller observeert en luistert zonder de intentie te willen helpen of op te lossen. Hij of zij blijft dus uit de dynamiek die er ontstaat. Mogelijk pleegt de opsteller een enkele interventie. Echter niet vanuit interpretaties of theoretische veronderstellingen. Door deze manier van werken kan zich heel puur laten zien wat er speelt.
Systemisch werk voor jouw organisatie
Een team binnen een onderwijsorganisatie draaide niet lekker. Leerkrachten wezen naar een collega dat deze niet bijdroeg aan het teamresultaat en de kwaliteit naar beneden haalde. De verantwoordelijk teamleider wist echter dat deze situatie in het verleden al meermaals op deze manier had gespeeld. Telkens als de betrokken collega vertrok, werd een andere collega op haar of zijn functioneren aangekeken als de boosdoener. De betrokken teamleider nam contact op. Uit een opstelling werd duidelijk dat ver in het verleden iemand op een beroerde manier uit het team was verdwenen. Over die situatie werd nooit gesproken, kennelijk te beangstigend. Nadat in de opstelling de situatie, en in het bijzonder de betrokken persoon (vertegenwoordigd door een representant) was ‘gezien’, verbeterde de situatie in het team, evenals de kwaliteit al snel.
Systemisch werk voor jou
Een tijdje terug was er een klant die op een tweesprong stond wat betreft werk. Ze had een goed lopende praktijk in de gezondheidssector, maar hield zich ook bezig met systemisch werk. Dat laatste gaf haar energie, maar ze vroeg zich af of ze daarmee in haar levensonderhoud kon voorzien. We deden een opstelling met vloerankers. Het antwoord was heel duidelijk. Op het systemisch werk zat veel meer energie. Inmiddels is ze naar een veel zonniger streek verhuisd en komen mensen van heinde en ver voor coaching en haar andere activiteiten op systemisch vlak.